Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit FN-imi Periutsit
Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit FN-mi Nunarsuarmi Nalunaarut inuit ataasiakkaat innarlerneqarnissamut illersorniarlugit akuerineqarpoq. Tassani inuit tunngaviusumik pisinnaatitaaffii arlallit qulakkeerneqarput.
Inuit ataasiakkaat naleqassusiannik illersorneqarnissamillu pisariaqartitsinerannik isiginninniarneq tassarpiaavoq Inuit Pisinnaatitaaffi pillugit Nunarsuarmi Nalunaarutip FN-ip 1948-imi Ataatsimeersuarnerani akerliusoqarani akuerineqarneranik kinguneqartoq. Sorsunnersuup Aappaani innarliinerit naalagaaffiit akornanni eqqissisimasumik atassuteqarnissaq piinnarnagu allanik pisariaqartitsineq erseqqarissitippaat – innuttaasut namminneq naalagaaffimminni innarlerneqarnissamut aamma illersorneqassapput. Nalunaarutikkut tamassuma qulakkeerneqarnissaa FN-imi kissaatigineqarpoq.
Inatsisitigut anguniakkat
Nalunaarut naalagaaffinnut ilaasortanut inatsisilerinermi pituttuutaanngilaq. Taamaammat tunngaviit siunertallu pitsaasut pituttuutaasumik isumaqatigiissutinngortinnissaat pisariaqarnikuuvoq. Ammip qalipaataa tunngavigalugu assigiinngisitsisarnerit tamarmik atorunnaarsinneqarnissaannut FN-imi isumaqatigiissut FN-ip 1965-imi Ataatsimeersuarnerani akuerineqarpoq ukiullu tulliani Innuttaasutut politikkikkullu pisinnaatitaaffiit pillugit FN-imi isumaqatigiissut akuerineqarluni. Kingusinnerusukkut Aningaasaqarnermi, Inuttut Atukkatigut Kulturikkullu pisinnaatitaaffiit pillugit FN-imi isumaqatigiissut aamma akuerineqarpoq.
Ullumikkut Inuit Pisinnaatitaaffiit pillugit FN-imi Periutsini inuit pisinnaatitaaffii pillugit isumaqatigiissutit pingaarnerit qulingiluaapput, taakkulu naalagaaffinnut takkunannga atortussanngortitsisunut inatsisilernermi pittuutaapput. Taakku tassaapput:
-
Innuttaasutut politikkikkullu pisinnaatitaaffiit pillugit FN-imi isumaqatigiissut /
-
Aningaasarsiorsinnaatitaanermut, Inuttut Atukkatigut Kulturikkullu pisinnaatitaaffiit pillugit FN-imi isumaqatigiissut /
-
Naalliutitsisarnerit allatullu inuppalaanngitsumik nikanarsaasarneq imaluunniit pillaasarneq akiorniarlugit FN-imi isumaqatigiissut (Naalliutitsisarneq pillugu FN-imi isumaqatigiissut) /
(FN’s Torturkonvention) -
Meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit FN-imi isumaqatigiissut (Meeqqat pillugit isumaqatigiissut) /
(Børnekonventionen) -
Ammip qalipaataa tunngavigalugu assigiinngisitsisarnerit tamarmik atorunnaarsinneqarnissaannut FN-imi isumaqatigiissut (Ammip qalipaata tunngavigalugu assigiinngisitsisarneq pillugu isumaqatigiissut) /
(Racediskriminationskonventionen) -
Arnanik assigiinngisitsisarnerit suulluunniit atorunnaarsinniarlugit FN-imi isumaqatigiissut (Arnat pillugit isumaqatigiissut) /
(Kvindekonventionen) -
Inuit innarluutillit pisinnaatitaaffii pillugit FN-imi isumaqatigiissut (Innarluutillit pillugit isumaqatigiissut) /
(handicapkonventionen). -
Sulisut Noorartut Pisinnaatitaaffiit pillugit FN-imi isumaqatigiissut /
-
Inuit Pinngitsaalillugit Tammartinneqariaannaanerannut Illersuineq pillugu FN-imi isumaqatigiissut /
Periuseq ataaseq – suliassat marluk
FN-imi Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit periutsimi suliassat pingaarnerit marluupput: nunat tamat akornanni inuit pisinnaatitaaffiinik ineriartortitsineq aamma maannakkut atuuttunik nakkutilliineq illersuinerlu.
Nunat tamat akornanni inuit pisinnaatitaaffiinik illersuinermik ineriartortitsinermi naalagaffiit qassit isumaqatigiissutinik assigiinngitsunik atortussanngortitsisimanerat apeqqutaavoq – tassa inatsilerinermi pututtugaalersimasut. Amerlassusaat isumaqatigiissummit isumaqatigiissummut allanngorarput. Taamaammat isumaqatigiissutit nunarsuaq tamakkipajaarlugu inatsisilerinermi atuutitinneqarput.
Inuit pisinnaatitaaffiinik atuutilersitsiartornermi naalagaaffiit pisinnaatitaaffiinik ataqqinninnersut nakkutiginninneq ilaavoq. Neriorsuiluinnarnernissat pinngitsoorniarlugit isumaqatigiissunut pingaarnernut ataasiakkaanut atasunik komiteqarpoq, taakkulu naalagaaffiit isumaqatigiissummut ilaasut isumaqatigiissutinik eqqortitsinerannik nakkutilliineq suliassaraat.
Nakkutilliineq ingerlanneqartarpoq naalagaaffiit ukiut marlukkaarlugit – tallimakkaarlugit isumaqatigiissutinik inatsisini qanoq atuutilersitsinerannik takutitsisunik nalunaarusiortarnerisigut. Paasissutissat taakku aallaavigalugit naalagaaffiit malitassaattut ilimagineqartunik komitet aalajangersimasut arlalinnik inassuteqaateqartarput. Komitet aamma FN-imi suliaqarfinnit allanit, NGO-ni, akademikerit suliaqarfinniit, tusagassiuutinit il.il. atortussanik tigusaqarsinnaapput.