Europarådi

Europarådi 1949-imi pilersinneqarpoq, Europamilu naalagaaffiit 47-it suleqatigiinnerannut ullumikkut sinaakkutaalluni. Naalagaaffinnit taakkunannga naalagaaffiit 28-it aamma Den Europæiske Unionimi ilaasortaapput. Europarådimi ilaasortaanissamut Inuit Pisinnatitaaffii pillugit Isumaqatigiissutip (EMRK) naalagaaffiit atsiornissaa piumasaqaataavoq.

Siunnersuisoqatigiit Strasbourgimi, Frankrigimi, qullersaqarfeqarput.

Inuit Pisinnaatitaaffii Pillugit Europamiut Isumaqatigiissutaat

Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Europamiut isumaqatigiissutaanni (EMRK) Europami naalagaaffinni innuttaasut inuttut pisinnaatitaaffimmik innarlerneqarnissaannut illersorneqarput.

Europarådip EMRK 1950-imi akueraa, Europarådimilu ilaasortaanissamut EMRK-p atortussanngortinnissaa piumasaqataavoq. Isumaqatigiissutip ilaatut Inuit Pisinnatitaaffiinut Europami Eqqartuussivik (EMD) naalagaaffiit 1959-imi pilersippaat. Tassani naalagaaffinni ilaasortaasuni innuttaasut inuit ataasiakkaat inuttut pisinnaatitaaffitik innarlerneqaraangata suliassanngortitsisinnaapput.

Danmarkip EMRK Danmarkimi inatsisini 1992-imi ilannguppaa, Danmarkimilu eqqartuussiviit taassuma atuutitinnissaanut taamaalillutik pisussaaffeqarput. Tamassuma aamma kinguneraa innuttaasut EMRK toqqaannartumik innersuussutigalugu pisortanut naammagittaalliuteqarsinnaanerat suliassanngortitsisinnaaneralluunniit.

EMRK aamma Kalaallit Nunaanni ilanngunneqarnikuuvoq. Kalaallit Nunaat taamaalilluni Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Europamiut Isumaqatigiissutaannit pittugaavoq. Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Isumaqatigiissutituaavoq, Danmarkimi Kalaallit Nunaannilu toqqaannartumik ilanngunneqarnikuusoq.

Tunngaviusumik pisinnaatitaaffiit

Inuit Pisinnaatitaaffiit pillugit Europamiut Isumaqatigiissutaat innuttaasut pisinnaatitaaffiinik politikkikkullu pisinnaatitaaffinnik imaqarpoq, immikkoortunullu pingasunut avinneqarsinnaalluni.

Immikkoortumi siullermi innuttaasutut politikkikkullu tunngaviusumik pisinnaatitaaffiit sammineqarput. Assersuutigalugu tassaapput, killilersornerani oqaaseqatissinnaatitaaneq, killilersorneqarani katersuussinnaatitaaneq ataatsimoorsinnaatitaanerlu, upperisaqarnissamut pinngitsaalisaannginneq, killilersorneqarani taasisarneq naapertuilluartumillu eqqartuussisarneq.

Immikkoortut aappaanni pineqarput inuit pisinnaatitaaffiinik killilersuineq, immikkut pisoqartillugu naalagaaffiit atuutilersissinnaasaat. Assersuutigalugu nunami namminermi sillimaniarneq pissutigalugu, eqqissiviilliornissat pinerlunnissallu pinaveersaartinniarlugit imaluunniit allat pisinnaatitaaffiinik kiffaanngissusaannillu illersuinarluni inuit pisinnaatitaaffii naalagaaffiit killilersinnaavaat.

Immikkoortut pingajuanni kingullermilu EMRK-mut tunngatillugu naammagittaalliuteqarnermik periuseq allaaserineqarpoq. EMRK, aningaasatigut, inuttut atukkatigut kulturikkullu pisinnaatitaaffinnik imaqanngilaq. Taakku tassunga taarsiullugu Europarådip Inuttut Atukkat pillugit Europamiut Angerfigeqatigiinneranni 1961-imeersumi Kalaallit Nunaannut atuutinngitsumi allaaserineqarput.

Tamassuma oqaluttuassartaa pillugu sukumiinerusumik paasisaqarusukkuit Inuit Pisinnaatitaaffiinut Instituttip danskisut nittartagaani annertunerusumik atuarsinnaavutit

Inuit Pisinnaatitaaffii Pillugit Europami Eqqartuussivik

Inuit Pisinnatitaaffii pillugit Europami Eqaartuussivik (EMD) 1959-imi pilersinneqarpoq. Eqqartuussivik 47-nik eqqartuussisoqarpoq, naalagaaffinnit ilaasortanit tamanit ataaseq.

Eqqartuussivimmi siunertaavoq Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Europamiut Isumaqatigiissutaata (EMRK) nunanit ilaasortaasunit malinneqarnissaa. Taamaammat innuttaasut naalagaaffiillu inuttut pisinnatitaaffiit innarlerneqartut isumaqarunik naammagittaalliorsinnaapput. Naammagittaalliut taamaallaat nunani namminerni eqqartuussisarnermi periarfissat tamaasa atorneqarsimappta EMD-mut suliassanngortinneqarsinnaapput. Inuit Pisinnatitaaffii pillugit Europami Eqaartuussivik ukiuni kingullerni ukiumut 1.000-t sinnerlugit eqqartuussisartarnikuuvoq.

Naalagaaffimmut namminermut eqqartuussinernut tunngatilugu naalagaaffik pisusaaffeqaannanngilaq. Europami naalagaaffiit tamarmik isumaqatigiissummik akuersisimasut EMD-mi aalajangiinerit ingerlaavartumik malittussaavaat. Nalagaaffiit taamaalillutik inatsisimik periusimillu aaqqiiviginissaannut pisussaaffeqarput, taamaalillutik EMD-p aalajangiineri malissalugit. (Indsæt link til dom-databasen)

Inuit Pisinnatitaaffii pillugit Europami Eqaartuussivimmut naammagittaalliuteqarsinnaavutit

Naammagittaalliut Inuit Pisinnatitaaffii pillugit Europami Eqaartuussivimmut suliassaqarfittut siullertut toqqaannartumik suliassanngortinneqarsinnaanngilaq. Suliat naammagittaalliuteqarnermut aalajangiinernillu suliareqqisassanngortitsisarnut naalagaaffiup nammineq oqartussaani tamani naammassillugit suliarineqarsimassapput.

Naammagittaalliornermi suleriaaseq pillugu paasisaqarnerorusukkuit danskisut quppernitsinnit annertunerusumik atuarsinnaavutit

Arnanik annersaasarneq

Arnanik annersaasarnerup angerlarsimaffinnilu annersaasarnerup pinaveersaartinneqarnissaa akiorneqarnissaallut pillugit isumaqatigiissut suliaralugu Europarådip 2011-mi aallartippaa, isumaqatigiissullu 2014-imi atuutilersinneqarpoq. Isumaqatigiissut Kalaallit Nunaanni suli atuutilersinneqanngilaq.

European Commission Against Racism and Intolerance (ECRI)

ECRI tassaavoq Europarådip ataani inuit pisinnaatitaaffiinik suliaqarfik. Tassani immikkut ilisimasalinnik sumulluunniit attuumassuteqanngitsunik nunami namminermi/inuiannit sorlernit pinngortuunneq, ammip qalipaataa, naalagaaffimmi innuttaaneq, upperisaq oqaatsillu ammip qalipaataa, naalagaaffimmi innuttaaneq, upperisaq oqaatsillu tunngavigalugit ammip racenik allanik nikassaanermik, takornartanik allamiunillu ersigisarqarnermik, juutinik qinngarsuinermik, allatut isumalinnik akaarinninnginnermik assigiinngitsitsinermillu ajornartorsiutinik misissuisartunik ilaasortaqarpoq. ECRI-p naalagaaffinnut ilaasortanut nalunaarusiat piareersartarpai siunnersuisarlunilu.